هراس (فوبی)
‹‹هراس ساده، هراس از مکان های باز و جمع هراسی››
هراس چیست ؟
هراس (فوبی) نوعی ترس شدید و نا معقول از یک شی، یک مکان یا یک موقعیت است. هراس های ساده ترس از چیزهایی خاص مانند حشرات، عفونت ها یا پروازند. هراس از مکان های باز نیز نوعی ترس از حضور در مکان هایی مانند اتوبوس، مکان های پرجمعیت یا ایستادن در صف است که شخص احساس می کند در آن گرفتار شده است و امکان دریافت کمک ندارد. جمع هراسی نیز ترسی آشکار از موقعیت ها یا عملکردهای اجتماعی بشمار می رود.
هراس ها تا حدود زیادی رواج دارند؛ گاهی اوقات بدون دلیل روشنی از دوران کودکی آغاز می شوند؛ گاهی پس از یک رویداد آسیب زا و زمانی نیز پس از تلاش برای درک مفهوم یک ترس یا یک اضطراب غیر منتظره و شدید بروز می کنند.
شخصی که این اختلال را دارد وقتی با شی یا موقعیت هراس زا روبرو می گردد، بلافاصله مضطرب می شود. علایم فیزیکی این اضطراب عبارتنداز، افزایش ضربان قلب، کندی تنفس، تعرق، احساس درد در قفسه سینه یا شکم، لرزش و … و علایم احساسی آن نیز عبارتند از، ترس شدید نسبت به از دست دادن کنترل، مضطرب شدن، ضعف و بیهوشی.
معمولا افراد تلاش می کنند تا از این شرایط بگریزند و پس از آن نیز از موقعیت هایهراس انگیز هر جا که امکان بروز آن وجود دارد، اجتناب کنند. این امر چنانچه رویارویی با شی ترس آور، مانند ترس از مار، به ندرت صورت گیرد کاملا آسان خواهد بود و اجتناب شخص از آن موقعیت زندگی وی را چندان محدود نخواهد کرد. در سایر مواقع، مانند، هراس از مکان های باز یا جمع هراسی، اجتناب از موقعیت هراس انگیز، زندگی این قبیل افراد را به شدت محدود خواهد کرد. گریز و اجتناب نیز شی یا موقعیتی را که فرد نسبت به آن هراس دارد، ترسناک تر می سازد.
در برخی از انواع فوبی، ممکن است شخص دارای افکاری خاص باشد و تصور کند که قرارگرفتن درموقعیت هراس انگیز برای وی تهدید کننده است. این امر بویژه در موارد زیر صدق می کند:
– جمع هراسی که در آن نوعی ترس نسبت به ارزیابی منفی از سوی دیگران وجود دارد .
– ترس از مکان های باز که در آن این نگرانی وجود دارد که درصورت از حال رفتن یا مرگ، کسی به شخص کمک نخواهد کرد یا حتی ترس از پیش آمدن این حالت و احساس حماقت در مقابل دیگران.
در برخی از انواع فوبی ممکن است افکاری ترس آور وجود داشته باشد ( به عنوان مثال: ممکن است هواپیما سقوط کند، گیر افتاده ام، باید بیرون بروم) اما در برخی دیگر شناسایی افکار خاصی که می توانند با اضطراب در ارتباط باشند، دشوار است. در این موارد ظاهرا عامل ترس بیشتر یک واکنش اضطرابی شرطی شده تعریف می شود که با موضوع ترس آور در ارتباط است.